İskoç matının bölgeleri
Malt çeşitliliği hakkındaki hikayelerin birçoğunun kesinliği şüphelidir, ancak coğrafi bölgeler olarak bakıldığında bunlar kesinlik kazdığını diyebiliriz.
Speyside bölgesi : Speyside viskiler.
Speyside bölgesiyle başlayalım – çok daha büyük Highland ile çevrili olmasına rağmen, buradaki viskilerin farklı özellikler ve damıtım stilleri söz konusu.
İskoçyadaki damıtım evlerinin yarısından çoğu Speyside bölgesinde yer alır. Enteresan bir bilgidir ki : Kör tadımda bu bölgenin viskileri, Islay gibi dumanlı/isli veya Lowland gibi hafif gibi net bir karakteristik özelliğe sahip değiller.
Speyside’lar genellikle zengin aromaya sahiptir (ki bu her zaman iyi değildir) ve “kalitesi” ve “bireyselliği” ile tanınırlar. Bu nedenle, Speyside’in alt bölgelerine bölünmesi pek mümkün değildir – yakın damıtımevlerinin arasında bazen büyük farklılıklar bazen de çok yakın benzerlikler vardır.
Highland bölgesi : Highland viskiler.
İskoçya’da birçok farklı “mikro iklim” vardır. Highland geniş bölgesi ile damıtımevi sayısı açısından ikinci sıradadır. Buradaki maltın spesifik özelliklerini belirlemek zordur. Genel olarak genç, fakat Highland’ın genç karakteri Lowland’a göre daha dikkat çekici olduğu söylenebilir.
Firth of Clyde (batı) ve Firth of Tay (doğu) arasındaki hattın kuzey tarafında, Highlands’in bir parçası olarak kabul edilir. Başka bir deyişle, Glasgow ve Edinburgh arasındaki hattın doğusu bölgesi (Speyside ve Islay hariç). Bzılarına göre Midlend başka bir bölge kabul edilmeli çunkü Tullibardine veya Glenturret gibi viskiler çok farklı bir karakteristiğe sahipler.
Highland Park, Talisker ve Ardbeg gibi Highland’ler viski dünyasında çok sevilirler..
Lowland bölgesi : Lowland viskiler.
Üçüncü bölge, İngiltere’ye en yakın bölge olan güney İskoçya’daki Lowland’dır. Öte yandan, bölgedeki ilçelerin çoğu kuzey sınırında, Glasgow ve Edinburgh arasındaki çizgiye yakının (veya Dundee ile Green arasındaki çizgi) etrafında yer almaktadır. “Adrian Duvarı” (İmparator Adrian döneminde inşa edilmiş bir Roma duvarı) Lowland’ın güney sınırını oluşturur.
Bu limitler esastır farak örneğin : Inverleven Lowland malt’tır, oysa ki Inchmurrin (birkaç mil kuzeydedir) resmi olarak Midland bölgesindedir (South Highland). Bu aynı zamanda Glengoyne ve Littlemill için de geçerlidir. Aslında Lowland’te, kuzey sınırına yakın olmayan tek aktif damıtımevi Bladnoch’tir!
Bölgeleri anlatırken aslında TURBA ya değinmek gerekir. Turba, maltın muhteşem dünyasında, temel “coğrafi” fark olarak ayrım yapmanıza yardımcı olacak. Çok fazla deneyiminiz olmasa bile, Lowland veya Speyside’den bir viskiyi, 16 yaşındaki Lagavulin’i ayırıyor olacaksınız.
Islay bölgesi : Islay viskiler.
Islay, Anthony Duvarı’nın (daha az Hadrian Duvarı olarak bilinir) en batı noktasına yakın küçük bir adadır. Mükemmel teknik ayrım nedeniyle, çoğunlukla Islay viskiler kolay tanınır. Bu tat, isli aroma, bölgesel özelliklerden kaynaklanmaz veya kullanılan kahverengi “turbalı” su ile hiçbir ilgisi yoktur. Asıl sebep, arpanın odun veya kömür ateşinde değil de , turba ateşlerinde kurutulmasındandır. Aromatik duman arpaya girer ve oradan viskiye girer.
Büyük Adalarda bulunan damıtma tesisleri ayrıca Brora, Benriach ve Edradour gibi içki fabrikaları “turba canavarları” üretiyor.
Bu ayırt edici biraz da beklemesi gerekir. “Turba canavarı” denediyseniz ve mutlu değilseniz; bekletin ve birkaç yıl sonra tekrar deneyin.
İskoçya’nın aynı bölgesinden farklı maltlar belirli nitelikleri taşırlar ve bazen de viskiyi tatmadan ön bilginiz doğru olacaktır. Mesela adadaki viskilerin çoğu Lowland’dakilerden daha güçlü bir karaktere sahip. Viskinin geldiği bölge spesifik bir özelliği taşıma gerceğine rağmen, bunun gibi başka faktörler de viski tatlarında rol alır.
Viskinin tadı, arpanın çeşidi ve kalitesi, kullanılan sudaki mineraller, kazanın boyutu ve şeklinden, hatta Baş tanıtımcının keyfinden de etkilenir 🙂
En önemli faktör ise, eskitme için kullanılan fıçı ahşabın türü ve bunun için ayrılan zamandır.
Mesela Glenmorangie 10 yaşında ve Glenmorangie Port Wood Finish i kıyaslarsanız, teknik olarak tek fark fıçılarda eskitmenin iki yıl daha uzun olsa da tatları kesinlikle farklıdırlar.
Zamanla, farklı maltlar arasında daha fazla fark keşfetmeye başlayacaksınız. Birçoğu, tadı ve aromasıyla nereden geldiklerini ortaya koyuyor, ancak her biri benzersiz. Birbirinden sadece birkaç mil uzakta olan damıtımevleri çok farklı ürünler üretebilir. Malt viskilerini diğer alkollü içkilerden tamamen farklı bir seviyeye getiren bu tat ve karakter çeşitliliğidir.
İskoçya viskinin ana vatanı mıdır ? Aslında ne önemi var ? Gerçek şu ki, İskoçya viski konusunda bir onur garantörü haline geldi ve dünyanın en popüler viski ülkesidir.
